Refrakcyjna wymiana soczewek – rewolucja w korekcji wzroku

Refrakcyjna wymiana soczewek to jedna z najskuteczniejszych metod usuwania wad wzroku, którą cechują liczne korzyści, szeroki zakres zastosowań w przypadku różnych przypadłości związanych z narządem wzroku i wąski zakres przeciwwskazań. Zabieg stanowi doskonałą alternatywę dla laserowej korekcji wzroku, znosząc jej ograniczenia i dając nadzieję na poprawę jakości życia dla pacjentów, którzy ze względu na wadę muszą nosić okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Dotyczy to szczególnie osób w podeszłym wieku, które doświadczają pogorszenia się widzenia ze względu na naturalne procesy starzenia się oka. Procedura przypomina operację usunięcia zaćmy; różnicę stanowi fakt, że wymianie podlega przejrzysta soczewka warunkująca wadę wzroku.

Refrakcyjna wymiana soczewek – opis procedury i wskazania do zabiegu

Refrakcyjna wymiana soczewek (ang. Refractive Lens Exchange – RLE) to chirurgiczna procedura, która ma na celu poprawę widzenia poprzez usunięcie naturalnej soczewki oka i wszczepienie sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej. Wskazania do zabiegu obejmują przede wszystkim zaćmę, gdy na skutek jej rozwoju pacjent utracił ostrość widzenia, a także starczowzroczność, krótkowzroczność, astygmatyzm czy nadwzroczność. Refrakcyjna wymiana soczewek to doskonałe rozwiązanie dla osób, w przypadku których noszenie okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych stało się uciążliwe, a duża wada wzroku jest przyczyną trudności i spadku jakości życia codziennego. Ogromną zaletę metody stanowi możliwość eliminacji kilku różnych wad podczas jednego zabiegu. Zabieg zaleca się szczególnie osobom po 40 roku życia, które dostrzegają u siebie problemy z widzeniem i chcą skutecznie wyeliminować swoją wadę. W wielu przypadkach pogorszenie się ostrości jest związane z presbiopią, czyli wadą wzroku rozwijającą się wraz z wiekiem na skutek naturalnych procesów starzenia się oka. Procedura jest także wskazana w przypadku osób, u których wada wzroku jest wrodzona i wynika z zaburzeń budowy oka, co wymaga noszenia okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych.

Refrakcyjna wymiana soczewek – alternatywa dla innych zabiegów

Wybór odpowiedniej procedury korekcyjnej zależy od wielu czynników, w tym od indywidualnych potrzeb pacjenta, jego historii medycznej, rodzaju wady wzroku oraz preferencji osobistych. Co ważne procedura refrakcyjnej wymiany soczewki ma zastosowanie nawet wtedy, gdy u pacjenta zidentyfikowano czynniki dyskwalifikujące go do wykonania innych zabiegów usunięcia wady wzroku. Należą do nich na przykład niestabilność wady, niesprzyjająca budowa anatomiczna rogówki lub jej odwarstwienie czy podeszły wiek związany ze słabszą kondycją oczu pacjenta oraz wysokim ryzykiem narażenia na pogłębianie się wady. Powyższe kwestie wykluczają możliwość wykonania m.in. laserowej korekcji wzroku. Innym powodem, dla którego pacjent nie może zostać poddany tego rodzaju zabiegowi to zbyt wysoka wada wzroku, a także zaćma czy zespół suchego oka. W przypadku refrakcyjnej wymiany soczewki żadne z tych ograniczeń nie mają zastosowania. Choć procedura ta raczej nie uwzględnia przeciwwskazań (wyjątkiem mogą być m.in. zwyrodnienia plamki żółtej czy zmiany cukrzycowe) przed przystąpieniem do operacji pacjent musi zostać poddany wnikliwej ocenie okulisty pod kątem stanu zdrowia jego oka. W celu wyboru odpowiedniej metody korekcji wady wzroku konieczne jest skonsultowanie się z doświadczonym specjalistą w tej dziedzinie, który może dokładnie ocenić indywidualną sytuację pacjenta i doradzić jak najlepsze i najbardziej skuteczne rozwiązanie.  Należy pamiętać, że sztuczne implanty mają zastosowanie w przypadku zdrowych oczu.

Przebieg procedury refrakcyjnej wymiany soczewek

Zabieg refrakcyjnej wymiany soczewek jest bezpieczny, mało inwazyjny i bezbolesny. Zapewnia bardzo szybkie i długotrwałe efekty ze względu na to, że w odróżnieniu od fizjologicznej soczewki, zastępująca ją sztuczna soczewka wewnątrzgałkowa nie podlega naturalnym procesom starzenia. Dzięki temu nie ma konieczności powtarzania procedury w przyszłości – pacjenci mogą cieszyć się po zabiegu doskonałymi i długotrwałymi rezultatami.

1. Przygotowanie pacjenta

Przed wykonaniem zabiegu pacjent musi udać się na konsultacje kwalifikujące, podczas których jest dokładnie badany przez okulistę w celu określenia rodzaju problemu refrakcyjnego, stopnia wady wzroku i innych ewentualnych problemów zdrowotnych oka oraz czynników mających znaczenie dla planowanej operacji. W przypadku zaćmy kluczowa jest ocena jej rodzaju i stopnia zaawansowania. W trakcie badania analizie zostają poddane różne parametry oka, na przykład grubość rogówki oka oraz obecność również innych (oprócz wady wzroku) nieprawidłowości. Podczas konsultacji pacjent omawia także ze specjalistą potencjalne korzyści i ryzyko powikłań związanych z zabiegiem.

2. Wybór soczewki

Na podstawie wyników badań okulista wspólnie z pacjentem wybiera odpowiednią soczewkę wewnątrzgałkową, która zostanie wszczepiona w miejsce naturalnej soczewki. Decyzja ta jest uzależniona od potrzeb i oczekiwań pacjenta. Soczewki wewnątrzgałkowe mogą być m.in. jednoogniskowe sferyczne i asferyczne, wieloogniskowe czy toryczne. Pacjent może wybrać także bardziej zaawansowane soczewki z dodatkowymi właściwościami, które spełnią jego wszystkie oczekiwania. Należy pamiętać, że sztuczna soczewka jest wszczepiana tylko raz w życiu, dlatego warto wybrać taki rodzaj, który zapewni maksymalne korzyści użytkowania.

3. Przygotowanie do operacji

Po wykonaniu wszystkich badań oraz wyborze odpowiedniej soczewki pacjent może zostać poddany procedurze, a na kilka tygodni przed planowanym zabiegiem jest proszony o zrezygnowanie z noszenia soczewek kontaktowych.

4. Usunięcie naturalnej soczewki

Refrakcyjna wymiana soczewek jest wykonywana w warunkach sali operacyjnej w znieczuleniu miejscowym podawanym za pomocą kropel znieczulających. Podczas zabiegu lekarz wykonuje niewielkie nacięcie na rogówce oka i usuwa naturalną soczewkę za pomocą ultradźwięków lub techniki fakoemulsyfikacji.

5. Wszczepienie soczewki sztucznej

Po usunięciu soczewki fizjologicznej jest ona zastępowana wybraną soczewką sztuczną i umieszczana dokładnie w tym samym miejscu, w którym znajdowała się soczewka naturalna.

6. Zakończenie operacji

Po umieszczeniu soczewki sztucznej i upewnieniu się, czy zabieg przebiegł pomyślnie, chirurg refrakcyjny zakańcza zabieg. Ze względu na to, że nacięcie rogówki regeneruje się samodzielnie, nie ma konieczności zakładania szwów. Oko zostaje jedynie zasłonięte tymczasowym opatrunkiem, usuwanym kolejnego dnia podczas wyżyty kontrolnej. Po zabiegu pacjent podlega procesowi rekonwalescencji i powinien stosować się do udzielonych mu przez specjalistę wskazówek i zaleceń.

Czas trwania zabiegu i pobytu w klinice

Zabieg wymiany soczewki trwa zwykle od 10 do 15 minut, choć czas ten może się różnić w zależności od indywidualnych czynników. Po wykonanej procedurze pacjent może opuścić klinikę jeszcze tego samego dnia, po uprzednim krótkim czasie obserwacji, podczas którego lekarz monitoruje stan zdrowia i oka pacjenta i upewnia się, czy nie wystąpiły żadne skutki uboczne. Jeśli pacjent chciałby wykonać operację wymiany soczewki na obu oczach, zwykle konieczne jest zachowanie odpowiedniego odstępu od pierwszego zabiegu – najczęściej są to 1-2 tygodnie od pierwszej operacji, choć ostateczna decyzja zależy od oceny specjalisty. Najdłuższy proces całego postępowania terapeutycznego zajmują badania kwalifikacyjne pacjenta oraz dobór odpowiedniego implantu, ponieważ nadrzędnym celem zabiegu jest utrzymanie zadowalających efektów do końca życia.

Rekonwalescencja po zabiegu

Po wykonanej procedurze pacjent jest zobowiązany do przestrzegania zaleceń i instrukcji danych przez lekarza na okres rekonwalescencji, które obejmują:

• stawianie się na regularne wizyty kontrolne,
• stosowanie przepisanych kropel do oczu, które mają za zadanie chronić oko przed powikłaniami, na przykład infekcją, a także wspomagać procesy regeneracyjne,
• unikanie pocierania oczu i wszelkich działań, które mogłyby doprowadzić do urazu,
• rezygnację z intensywnego wysiłku fizycznego i dźwigania,
• unikanie czynników, które mogłyby zwiększyć ryzyko infekcji lub urazu oka – tymczasowe zaprzestanie korzystania z basenu, sauny, odwiedzania tłocznych i zakurzonych miejsc,
• rezygnację z makijażu oka (możliwość zanieczyszczenia i rozwoju infekcji),
• stosowanie ochrony przeciwsłonecznej (okularów z filtrem UV i odzieży ochronnej, na przykład kapeluszy), ponieważ po zabiegu może występować nadwrażliwość na światło słoneczne.

Należy pamiętać, że choć zabieg refrakcyjnej wymiany soczewki jest bezpieczny i mało inwazyjny, proces gojenia może trwać nawet kilka tygodni. W tym czasie pacjent powinien obserwować swój stan oczu i zgłosić się na dodatkową konsultację do specjalisty w przypadku wystąpienia niepokojących objawów. Szybka reakcja pozwoli na szybkie wdrożenie odpowiedniego postępowania oraz uniknięcie powikłań.

Refrakcyjna wymiana soczewek – efekty

Refrakcyjna wymiana soczewek jest skuteczną metodą poprawy widzenia. Pozwala na uzyskanie maksymalnych rezultatów poprzez dobór odpowiedniej soczewki ukierunkowanej na jedną konkretną przypadłość lub kilka różnych wad wzroku. Pierwsze efekty pozabiegowe będą widoczne stopniowo w ciągu kolejnych dni, a ostateczny wynik ocenia się po upływie kilku tygodni. Soczewki sztuczne, które są wszczepiane podczas RLE, są trwałe i nie ulegają procesowi starzenia tak, jak naturalna soczewka oka, dlatego pacjenci poddani procedurze nie muszą martwić się o rozwój zaćmy lub innych schorzeń narządu wzroku w przyszłości. Do głównych korzyści zabiegu zalicza się znaczącą poprawę życia – osoby, które były wcześniej uzależnione od okularów lub soczewek kontaktowych bądź żyły, doświadczając trudności w widzeniu, po refrakcyjnej wymianie soczewek mogą cieszyć się większą swobodą i komfortem życia. Inną zaletę stanowi możliwość wyboru soczewek zapewniających dodatkową ochronę dla oczu zawierające filtr światła niebieskiego i filtr UV.