Stożek rogówki

Stożek rogówki (keratoconus) to choroba oczu, o której nie mówi się często, ale która znacząco wpływa na jakość życia. Zaburza ostrość widzenia, może postępować przez wiele lat i dotyka głównie młodych dorosłych. Na szczęście współczesna medycyna oferuje skuteczne metody leczenia, które pozwalają spowolnić rozwój choroby, a czasem nawet przywrócić komfort widzenia. Poniżej znajdziesz rzetelne informacje na temat przyczyn, objawów, diagnostyki i życia z tym schorzeniem.

Co to jest stożek rogówki?

Stożek rogówki to postępujące schorzenie, w którym rogówka – przezroczysta przednia część oka – stopniowo się ścieńcza i przybiera stożkowaty kształt. Zmiana jej struktury powoduje zniekształcenie obrazu, rozmycie widzenia, trudności z widzeniem w nocy i nadwrażliwość na światło. Choroba zazwyczaj zaczyna się w wieku nastoletnim lub wczesnej dorosłości i może rozwijać się przez kilkanaście lat.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Przyczyny stożka rogówki nie są do końca znane, ale naukowcy podejrzewają, że duże znaczenie mają czynniki genetyczne oraz mechaniczne uszkodzenia rogówki.

Do najczęstszych czynników ryzyka należą:

• Uwarunkowania genetyczne – choroba może występować rodzinnie.
• Częste pocieranie oczu – zwłaszcza u osób z alergią.
• Choroby ogólnoustrojowe – takie jak zespół Downa, Marfana czy atopowe zapalenie skóry.
• Niedobory enzymatyczne w rogówce, które wpływają na jej strukturę.

Warto też wspomnieć, że stożek rogówki częściej dotyczy obu oczu, choć nie zawsze w takim samym stopniu.

Objawy stożka rogówki

Objawy mogą rozwijać się powoli i być na początku mylone z krótkowzrocznością czy astygmatyzmem. Do typowych oznak choroby należą:

• Stopniowe pogarszanie się ostrości wzroku
• Rozmyte widzenie, zwłaszcza w nocy
• Zniekształcenie liter i obrazu
• Wrażliwość na światło i odblaski
• Konieczność częstych zmian okularów
• Widzenie „duchów” lub podwójnych obrazów
  

Jeśli zauważasz, że tradycyjne okulary przestają pomagać, a ostrość widzenia się pogarsza mimo korekcji – to może być sygnał, że warto udać się do okulisty i sprawdzić, czy nie rozwija się stożek rogówki.

Diagnostyka stożka rogówki

Wczesna diagnoza jest kluczowa, ponieważ pozwala zahamować postęp choroby. Do najczęściej stosowanych badań należą:

• Topografia rogówki – tworzy mapę krzywizny rogówki i ujawnia jej deformacje.
• Tomografia rogówki – trójwymiarowe badanie przekrojowe, dokładniejsze niż topografia.
• Pachymetria – pomiar grubości rogówki.
• Keratometria – pomiar krzywizny rogówki.

Dzięki nowoczesnym urządzeniom okulistycznym możliwe jest wykrycie stożka rogówki nawet na bardzo wczesnym etapie.

Etapy rozwoju stożka rogówki

Choroba postępuje w różnym tempie. Można wyróżnić kilka faz:

1. Faza początkowa – niewielka deformacja, korekcja możliwa okularami.
2. Faza umiarkowana – okulary przestają wystarczać, pojawia się konieczność noszenia soczewek twardych.
3. Zaawansowany stożek – znaczne pogorszenie widzenia, czasem wymaga leczenia chirurgicznego.

W niektórych przypadkach choroba zatrzymuje się samoistnie, jednak zazwyczaj bez leczenia postępuje i prowadzi do znacznego upośledzenia widzenia.

Leczenie stożka rogówki

Leczenie zależy od stadium zaawansowania i może obejmować zarówno metody zachowawcze, jak i chirurgiczne.

Okulary i soczewki kontaktowe

W początkowych etapach dobrze sprawdzają się okulary lub miękkie soczewki. W miarę rozwoju choroby konieczne może być stosowanie twardych soczewek gazoprzepuszczalnych lub hybrydowych, które lepiej modelują zdeformowaną rogówkę.

Cross-linking (CXL)

To obecnie najczęściej stosowana metoda leczenia. Zabieg polega na nasączeniu rogówki ryboflawiną i naświetleniu jej światłem UV-A, co wzmacnia jej strukturę i zatrzymuje rozwój choroby.

Pierścienie śródrogówkowe (ICR)

Wszczepiane w rogówkę cienkie pierścienie mają za zadanie poprawić jej kształt i zmniejszyć deformację. Mogą pomóc w poprawie widzenia bez konieczności przeszczepu.

Przeszczep rogówki

W najbardziej zaawansowanych przypadkach konieczne jest wykonanie przeszczepu rogówki. Może to być pełna lub częściowa wymiana tkanki rogówkowej.

Życie z chorobą – porady dla pacjentów

Choć stożek rogówki brzmi poważnie, wiele osób z tym schorzeniem prowadzi normalne życie. Oto kilka praktycznych wskazówek:

• Unikaj tarcia oczu – to jeden z głównych czynników pogłębiających chorobę.
• Chroń oczy przed słońcem – używaj okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV.
• Regularnie odwiedzaj okulistę – co najmniej raz w roku.
• Zadbaj o higienę soczewek kontaktowych, jeśli je nosisz.
• Poinformuj pracodawcę lub nauczyciela, jeśli masz trudności z widzeniem – mogą być dostępne udogodnienia.

Większość osób z wcześnie wykrytym stożkiem może bez problemów pracować przy komputerze, jeździć samochodem i uprawiać sport – o ile stosuje odpowiednią korekcję i kontroluje chorobę.

Stożek rogówki a ciąża

Ciąża może mieć wpływ na progresję choroby – głównie ze względu na zmiany hormonalne. Kobiety planujące dziecko i chorujące na stożek rogówki powinny być pod stałą opieką okulisty. Cross-linking może być wykonany przed ciążą, by ustabilizować rogówkę. W czasie ciąży unika się jednak zabiegów z uwagi na bezpieczeństwo płodu.

Czytaj także: Okulary po operacji zaćmy

Czy stożek rogówki można wyleczyć?

Nie istnieje całkowite wyleczenie stożka rogówki, ale możliwe jest zatrzymanie jego rozwoju i znaczna poprawa jakości widzenia dzięki leczeniu. Wczesna diagnoza i odpowiednia terapia pozwalają uniknąć najbardziej zaawansowanych stadiów choroby. W wielu przypadkach pacjenci przez lata funkcjonują bez konieczności operacji.

FAQ – najczęstsze pytania pacjentów

Czy stożek rogówki boli?
Nie, choroba nie powoduje bólu, choć może wywoływać dyskomfort przy noszeniu soczewek.

Czy można stosować soczewki miękkie?
W początkowych fazach tak, ale w późniejszych lepiej sprawdzają się twarde lub hybrydowe.

Czy można uprawiać sport?
Tak, ale należy chronić oczy i unikać urazów. W sportach kontaktowych warto stosować gogle ochronne.

Czy stożek rogówki może się zatrzymać?
Tak, u niektórych osób choroba samoistnie się stabilizuje, zwłaszcza po 30. roku życia.

Podsumowanie

Stożek rogówki to choroba, którą można skutecznie kontrolować. Kluczem jest wczesna diagnoza, regularne wizyty u okulisty i dobór odpowiedniego leczenia. Współczesna okulistyka daje nadzieję na zatrzymanie postępu choroby i zachowanie dobrego widzenia przez wiele lat. Jeśli zauważasz pogorszenie ostrości widzenia lub nieustannie zmieniasz okulary – nie czekaj, tylko skonsultuj się ze specjalistą.

2025-06-25