Badanie OCT

Badanie OCT oka to bardzo precyzyjne badanie pozwalające na zobrazowanie i ocenę struktur siatkówki oka i innych zmian w gałce ocznej. Optyczna koherentna tomografia uznawana jest za najnowocześniejszą metodę diagnostyczną wykorzystywaną w okulistyce. Dowiedz się, na czym polega, co może wykryć i jak się przygotować do badania.

Badanie OCT – co to jest?

 

OCT, czyli koherentna tomografia oka (z ang. Optical Coherence Tomography), to nowoczesne nieinwazyjne badanie wykorzystywane w diagnostyce narządu wzroku. Za jego pomocą można ocenić stan tarczy nerwu wzrokowego, a przede wszystkim obejrzeć struktury siatkówki oka (przekrój, grubość) i zdiagnozować obejmujące ją schorzenia.

Tomograf siatkówkowy służący do przeprowadzenia OCT wykorzystuje do badania skupioną wiązkę światła, która kierowana jest do oka. W wyniku odbijania lub pochłaniania światła przez poszczególne struktury uzyskuje się dokładny obraz gałki ocznej (podobny mechanizm działania, tylko przy użyciu ultradźwięków, wykorzystuje się w badaniach USG).

Badanie OCT jest nieinwazyjne, bezdotykowe, bezbolesne i całkowicie bezpieczne dla pacjenta, dlatego w razie potrzeby może być powtarzane wielokrotnie.

Badanie może być wykonywane u osób w każdym wieku (również dzieci) i kobiet w ciąży.

Jak się przygotować do badania OCT?

 

Badanie OCT nie wymaga od pacjenta specjalnych przygotowań. Lekarz przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem, dzięki któremu zdobywa wiedzę nie tylko na temat dolegliwości związanych z narządem wzroku, ale także chorobami przewlekłymi i wcześniejszymi reakcjami na leki.

Czytaj także: Operacja zaćmy

Zazwyczaj przed badaniem do oczu pacjenta zakrapla się lek powodujący rozszerzenie źrenic. Po jego podaniu należy odczekać ok. 15–20 minut. Po tym czasie można przeprowadzić badanie OCT.

Z powodu rozszerzenia źrenic po badaniu możliwe jest chwilowe utrzymywanie się nieostrego widzenia i światłowstrętu, dlatego nie należy samodzielnie prowadzić samochodu. Osoby szczególnie wrażliwe powinny mieć zapewnioną pomoc kogoś bliskiego na czas powrotu do domu. Objaw mija po około 4 godzinach, jest to jedyna niedogodność związana z przeprowadzeniem tego precyzyjnego badania.

Jak wygląda badanie OCT oka?

 

Badanie wykonuje się w pozycji siedzącej. Pacjent znajduje się naprzeciwko urządzenia i musi trzymać brodę na specjalnej podpórce, która gwarantuje stabilność. W trakcie badania lekarz kieruje wiązkę światła w określone części gałki ocznej, ustawiając aparat pod wieloma kątami, co pozwala mu uzyskać różnorodne obrazy. Czasami lekarz prosi pacjenta o patrzenie w konkretnym kierunku lub o chwilowe powstrzymanie się od mrugania powiekami. Specjalista obserwuje na ekranie poszczególne struktury narządu wzroku, może również dokonywać rejestracji i pomiarów w obrębie wybranych elementów.

Badanie trwa zwykle od kilku do kilkunastu minut i jest całkowicie bezbolesne.

Co wykrywa badanie OCT?

 

Badanie OCT to bardzo precyzyjne badanie obrazowe. Pozwala na wykrycie zmian nie tylko w przedniej, ale także tylnej części gałki ocznej, m.in. w obrębie znajdującej się tam plamki żółtej. Dzięki badaniu OCT można wykryć zmiany takie jak:

• obrzęk plamki żółtej;
• „dziura” w plamce;
• zwłóknienie przedplamkowe;
• zwyrodnienie;
• retinopatia surowicza;
• makulopatia cukrzycowa.

Badanie OCT wykonywane jest przede wszystkim przy podejrzeniu:

• patologii w obrębie siatkówki (np. zmiany grubości, zwyrodnienia, otwory w plamce żółtej);
• nowotworów oka;
• zmian na dnie oka spowodowanych np. nadciśnieniem lub znaczącą krótkowzrocznością;
• innych nieprawidłowości w obrębie nerwu wzrokowego (przy występowaniu bólu, ucisku, błysków, zaciemnienia, migreny z aurą).

Wykonywanie badania OCT u osób narażonych na wystąpienie jaskry stanowi szansę na wczesne wykrycie choroby, a prawidłowa i wczesna diagnostyka może uratować pacjenta przed ślepotą. OCT stanowi też metodę przydatną u pacjentów ze zdiagnozowaną jaskrą w celu oceny postępów choroby lub skuteczności leczenia.

Dodatkowo przeprowadzenie badania OCT zalecane jest u wszystkich pacjentów z zaawansowaną cukrzycą, jako metoda pozwalająca na wczesne wychwycenie zmian mogących doprowadzić do utraty wzroku.

Zaleca się również wykonywanie OCT przed laserową korekcją wzroku i po niej oraz u ciężarnych w ostatnim trymestrze ciąży, posiadających dużą wadę wzroku i obarczonych ryzykiem wystąpienia problemów z siatkówką.

Badanie OCT – jak odczytać wyniki?

 

Pacjent po badaniu otrzymuje zdjęcia razem z opisem (tak jak ma to miejsce w przypadku badania USG).

Opisem badania zajmuje się lekarz posiadający fachową wiedzę i doświadczenie. Szczegółowa interpretacja polega na porównaniu ogólnych wzorców z różnokolorowymi wydrukami uzyskanymi z badania OCT przeprowadzonego u konkretnego pacjenta.

Na wyniku zauważalne są wszelkie odchylenia od norm, które umieszcza się w specjalnej skali kolorystycznej, gdzie kolor zielony oznacza brak odchyleń, żółty wartości na pograniczu nieprawidłowości, a czerwony te niemieszczące się w normach. Linia przebiegająca przez poszczególne obszary obrazuje stan zdrowia oczu.

Interpretacja uzyskanych wyników powinna odbywać się w odniesieniu do ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz dolegliwości stanowiących wskazanie do wykonania badania. Specjalista podejmuje decyzje dotyczące dalszego postępowania:

• rozpoczęcie leczenia;
• przeprowadzenie dodatkowych badań;
• obserwacja i kontrola zmian w obrębie narządu wzroku.

Badanie OCT – cena

 

Koszt badania OCT nie jest stały i zależny jest od kilku czynników. Przede wszystkim miejscowości oraz placówki, w której jest wykonywane, jak również konkretnego specjalisty wykonującego i opisującego badanie.

Zazwyczaj koszt badania mieści się w granicach 100–250 zł za jedno oko. Biorąc pod uwagę nowoczesną technologię i możliwości, jakie daje OCT, cena nie uchodzi za wygórowaną. Szczególnie w przypadku objawów wskazujących na wysokie ryzyko schorzenia mogącego doprowadzić pacjenta do ślepoty, uzasadnione jest skorzystanie z płatnego badania. Krótki czas oczekiwania, szansa na szybkie rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia to znaczące korzyści, które pacjent może dzięki niemu uzyskać.

Badanie OCT na NFZ

 

Badanie OCT oka może być wykonane bezpłatnie. Aby skorzystać z refundacji NFZ, należy posiadać skierowanie od specjalisty i umówić się w ośrodku współpracującym z Narodowym Funduszem Zdrowia. Czas oczekiwania na badanie zależy od województwa i liczby ośrodków posiadających w ofercie tę usługę. W województwie mazowieckim wynosi około 5 miesięcy. Rekordowo długi czas oczekiwania na badanie w Polsce wynosił ponad 3 lata.

2023-01-03