Katarakta co to jest?

Katarakta to choroba oczu powodująca zmętnienie soczewki oka. Z biegiem czasu zmętnienie soczewki coraz bardziej postępuje, prowadząc do zaburzeń widzenia. Niepodjęcie leczenia na wczesnym etapie może skutkować ślepotą. Jak rozpoznać i leczyć kataraktę?

 

Co to jest katarakta?

 

Jednym z elementów oka jest zlokalizowana zaraz za tęczówką soczewka, którą widać w obrębie źrenicy. Niekiedy dochodzi do jej zmętnienia, a stan ten nazywamy kataraktą. Inna nazwa tej przypadłości to zaćma.

 

Czytaj także: Najczęstsze przyczyny zaćmy

 

Do zmętnienia soczewki prowadzi jej stopniowe grubienie i twardnienie. Przez to promienie świetlne nie docierają do tylnej części oka lub są zniekształcane.

 

Przyczyny występowania katarakty

 

W zależności od przyczyny powstania wyróżnić można 4 rodzaje katarakty:

 

• katarakta wrodzona – występuje już w momencie urodzenia, a spowodować ją mogą m.in. aberracje chromosomowe, dziedziczność, choroby gałki ocznej, zakażenia wewnątrzmaciczne, niska masa urodzeniowa, zaburzenia metaboliczne czy toksyczne działanie leków lub promieniowania jonizującego;
• katarakta starcza – związana z wiekiem, będąca konsekwencją fizycznych i biochemicznych zaburzeń stanu białek soczewki lub stężenia białek nierozpuszczalnych, zmniejszenia efektywności układu autooksydacyjnego soczewki czy uszkodzenia półprzepuszczalności torebki soczewki;
• katarakta wtórna – rozwija się w przebiegu różnych chorób, np. cukrzycy, atopowego zapalenia skóry, niedoczynności przytarczyc czy hipokalcemii. Wywołać ją również może ekspozycja na niekorzystne czynniki środowiska lub przyjmowanie niektórych leków (np. sterydów);
• katarakta pourazowa – przyczyną jej wystąpienia są tępe lub penetrujące urazy gałki ocznej.

Katarakta – częstość występowania

 

Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) katarakta to główna przyczyna upośledzenia wzroku. Z badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika, że katarakta pogarszająca ostrość widzenia występuje nawet u 45% kobiet i 40% mężczyzn po 74. roku życia.

 

Niestety nie ma podobnych danych dotyczących populacji polskiej. Biorąc jednak pod uwagę częstotliwość wykonywania operacji usunięcia katarakty (ok. 3 tys. w przeliczeniu na milion mieszkańców), można podejrzewać, że skala zachorowań jest równie duża. Dodatkowo zapadalność na kataraktę rośnie wraz z wiekiem, więc w związku z postępującym starzeniem się ludności w Polsce można spodziewać się wzrostu zachorowalności w ciągu najbliższych lat.

Najczęstsze objawy katarakty

 

Głównym objawem katarakty jest pogorszenie ostrości widzenia. Chory widzi obraz jako przyciemniony lub zamazany, a kolory są mniej intensywne, jakby wyblakłe. Przy katarakcie dodatkowo utrudnione jest widzenie w ciemności i występuje nadwrażliwość na jasne światło, która to może nawet wywoływać dolegliwości bólowe.

 

Co ważne, w przebiegu katarakty zachowana zostaje zdolność poczucia (percepcji) światła. Brak poczucia światła świadczy o współistnieniu innej choroby oka.

 

Co robić w przypadku wystąpienia objawów katarakty?

 

Wystąpienie jakichkolwiek zaburzeń widzenia jest wskazaniem do odbycia wizyty u okulisty. Bez specjalistycznych badań trudno jest powiedzieć, co jest przyczyną problemów ze wzrokiem, dlatego właśnie konsultacja z okulistą i pełna diagnostyka są konieczne.

 

Katarakta – diagnostyka

 

Podstawą rozpoznania katarakty są szczegółowo przeprowadzony wywiad, stwierdzenie obecności typowych zaburzeń widzenia oraz badanie oczu za pomocą wziernika okulistycznego i biomikroskopu. Do przeprowadzenia pełnego badania okulistycznego konieczne jest rozszerzenie źrenicy.

 

W przebiegu katarakty dojrzałej soczewka jest nieprzejrzysta, przez co nie ma możliwości oceny dna oka. Wtedy najczęściej wykonuje się badanie ultrasonograficzne w projekcji B.

 

Metody leczenia katarakty

 

Zmiany powstałe w obrębie oka w przebiegu katarakty są nieodwracalne, a farmakoterapia w ich leczeniu nie przynosi oczekiwanej skuteczności. Jedynym efektywnym sposobem leczenia, który przywraca widzenie, jest operacja. Zabieg polega na chirurgicznym usunięciu zmienionej przez chorobę soczewki i zastąpienie jej sztuczną.

 

Wskazania do operacyjnego leczenia katarakty nie są jednoznacznie określone. Na wczesnym etapie choroby problemom z widzeniem można próbować zaradzić, nosząc okulary. Bardzo ważne jest jednak regularne monitorowanie stanu wzroku i progresji katarakty przez okulistę, ponieważ zbyt późno przeprowadzona operacja może prowadzić do powikłań, a nawet trwałego uszkodzenia wzroku.

2022-09-01