Czy zaćma wtórna może się powtórzyć? Co to jest zaćma wtórna?

Zaćma wtórna nazywana jest powikłaniem po operacji usunięcia zaćmy. Jej nazwa może oznaczać nawrót katarakty, która została wcześniej chirurgicznie usunięta. W rzeczywistości zaćma wtórna jest jednak zmętnieniem tylnej torebki soczewki, która podczas operacji usunięcia zaćmy pozostała w stanie nienaruszonym. Wobec tego czy zaćma wtórna może się powtórzyć? Jakie są przyczyny jej powstania i czym charakteryzuje się zaćma wtórna?

 

Zaćma wtórna: czym charakteryzuje się zaćma wtórna?

 

Zmętnienie tylnej torebki soczewki może dać się we znaki dopiero po pewnym czasie. Objawami, które mogą świadczyć o nawrocie choroby i wymóc leczenie zaćmy wtórnej jest między innymi niewyraźne widzenie, zamglenie obrazu czy zaburzenia w widzeniu barw – zwróćmy uwagę na fakt, że są to identyczne objawy, jakie obserwujemy w przypadku zwykłej zaćmy. Pacjent cierpiący na zaćmę wtórną może zanotować także podwójne widzenia czy chociażby zaburzenia kontrastu. Osoba po operacji zaćmy, która zauważyła u siebie jakiekolwiek problemy ze wzrokiem, powinna udać się do okulisty, a w razie konieczności podjąć leczenie zaćmy wtórnej.

Powikłania po fakoemulsyfikacji: czy zaćma wtórna może się powtórzyć?

 

Sformułowanie “zaćma wtórna” funkcjonuje jako swego rodzaju powikłanie po chirurgicznym zabiegu usunięcia zaćmy. Wobec tego często utożsamiana jest z nawrotem choroby. Sugeruje ona nawrót usuniętej zaćmy, podczas gdy w rzeczywistości dotyczy ona zmętnienia tylnej torebki soczewki pozostawionej podczas operacji usunięcia zaćmy w celu utrzymywania sztucznej soczewki w odpowiednim miejscu. Zaćma wtórna może pojawić się już po kilku miesiącach, ale równie dobrze może pojawić się dopiero po kilku latach od zabiegu fakoemulsyfikacji.

 

Przyczyny powstawania zaćmy wtórnej

 

Pojawienie się zaćmy wtórnej po operacji usunięcia katarakty nie jest regułą. Statystycznie występuje u około 20-30 proc. pacjentów, którzy poddali się zabiegowi fakoemulsyfikacji. Przyczyn pojawienia się zaćmy wtórnej może być wiele, jednak wśród tych najczęstszych można z pewnością wyróżnić wysoką krótkowzroczność, wrodzone wady siatkówki, urazy czy stany zapalne gałki ocznej, a także niektóre choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca czy niedoczynność przytarczyc.

 

Niekiedy może zdarzyć się, że przyczyną, dla której pojawia się zaćma wtórna, jest syntetyczna soczewka, która została wszczepiona podczas zabiegu fakoemulsyfikacji. To właśnie dlatego w profilaktyce zaćmy wtórnej tak ważne jest zastosowanie soczewki najwyższej jakości. A czy zaćma wtórna może się powtórzyć? O tym za chwilę.

 

Zaćma wtórna – objawy. Po czym ją rozpoznać?

 

Zaćmy wtórnej nie należy utożsamiać z zaćmą pierwotną, bowiem dotyczy ona zmętnienia nie samej soczewki, a jedynie pozostałej po zabiegu torebki tylnej soczewki. Niemniej objawy zaćmy wtórnej są bardzo zbliżone do tych, jakie daje zaćma zwykła. Pacjent, u którego rozwija się zaćma wtórna może skarżyć się na znaczny spadek ostrości widzenia i widzenie “jakby przez mgłę”. Dostrzega mniej wyraziste barwy, a niekiedy może wystąpić także dwojenie jednooczne czy spadek kontrastu.

 

Jak wygląda leczenie zaćmy wtórnej?

 

Leczenie zaćmy wtórnej polega na przeprowadzeniu mało inwazyjnego zabiegu, jakim jest kapsulotomia. Ani okulary korekcyjne, ani żadne środki farmakologiczne nie cofną ani nie zahamują rozwoju zaćmy wtórnej. Zabieg kapsulotomii przeprowadzany jest z użyciem wiązki laserowej, która umożliwia wykonanie niewielkiego otworu w tylnej torebce soczewki – tej samej, która w stanie nienaruszonym pozostała po operacji usunięcia zaćmy właściwej.

Wystarczy jedynie kilka uderzeń lasera, by wykonać taki otwór i usunąć przeszkodę w widzeniu. Kapsulotomia jest tak naprawdę jedynym skutecznym sposobem na usunięcie zaćmy wtórnej. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym i trwa kilka minut. Leczenie zaćmy wtórnej wykonywane jest w warunkach ambulatoryjnych, a pacjent już po kilkudziesięciu minutach po zabiegu, może udać się do domu.

 

Zaćma wtórna – leczenie metodą kapsulotomii

 

W przypadku wystąpienia zaćmy wtórnej, skuteczną metodą jej leczenia jest tak zwany zabieg kapsulotomii tylnej, do którego wykorzystuje się laser neodymowo-yagowy. Zabieg jest krótki i całkowicie bezbolesny i polega na zrobieniu niewielkiego otworu w centralnej części torebki tylnej, czego efektem jest natychmiastowa poprawa widzenia. Naturalnym odczuciem po zabiegu, które jednak szybko mija, może być niewyraźne widzenie i doświadczenie tak zwanego zjawiska olśnienia.

 

Usunięcie zaćmy wtórnej: jak wygląda zabieg?

 

Zabieg, podczas którego będzie miało miejsce usunięcie zaćmy wtórnej rozpoczyna się od zmierzenia pacjentowi ciśnienia wewnątrzgałkowego. Następnie lekarz podaje krople na rozszerzenie źrenic, a także krople znieczulające. Usunięcie zaćmy wtórnej przeprowadzane jest w pozycji siedzącej i przypomina standardową wizytę u okulisty. Pacjent siedząc przed lampą szczelinową, opiera czoło oraz podbródek w wyznaczonych miejscach, a następnie ma zakładaną specjalną soczewkę, której zadaniem jest ustabilizowanie przebiegu lasera oraz samego oka pacjenta.

Kolejnym krokiem jest laserowe niewielkie nacięcie soczewki i dotarcie do zniekształconej torebki tylnej. Po kilku uderzeniach lasera, zmętnienie zostaje usunięte. Naturalną reakcją na usunięcie zaćmy wtórnej jest niewyraźne widzenie nawet kilka godzin po zabiegu. To właśnie dlatego, pacjent w tym dniu nie powinien prowadzić pojazdów mechanicznych. Dyskomfort związany z nieostrym widzeniem znika jednak samoistnie po krótkim czasie. Warto zaznaczyć jednak, że kapsulotomia bardzo rzadko wiąże się z jakimikolwiek powikłaniami pozabiegowymi.

 

Kapsulotomia: gdzie przeprowadzić zabieg? I co zrobić, aby go uniknąć?

Zabieg kapsulotomii tylnej jest zabiegiem refundowanym przez NFZ na terenie Polski. Jednak przeważnie wiąże się on z długimi oczekiwaniami na termin. Decydując się na operacyjnie leczenie zaćmy w klinice Europejskiej Grupy Medycznej Provisus można mieć gwarancję, że lekarze chirurdzy zrobią wszystko co w ich mocy, aby zaćma wtórna się nie pojawiła. Ponadto warto również podkreślić, że aby uniknąć zaćmy wtórnej należy stosować się do zaleceń lekarza. Aktywność fizyczna, niestosowanie kropli pooperacyjnych i nie stawienie się na kontro może spowodować, że w oku pacjenta wystąpi właśnie zaćma wtórna.

 

Operacyjne usunięcie zaćmy i jej nawrót: czy to możliwe?

 

Operacyjne usunięcie zaćmy jest jedyną skuteczną metodą jej leczenia. Z jednej strony operacja zaćmy uważana jest za metodę najmniej inwazyjną, jednak z drugiej strony – jak każda ingerencja chirurgiczna, niesie za sobą ryzyko wystąpienia pewnych powikłań. Jednym z nich jest tak zwana zaćma wtórna. Szacuje się, że nawet u około 20-30 proc. pacjentów po operacyjnym leczeniu zaćmy, następuje nawrót choroby. Określenie “nawrót choroby” jest tutaj jednak użyte nieco na wyrost.

W rzeczywistości jednak nawrót właściwej zaćmy nie jest możliwy, ponieważ sztuczna soczewka, która została wszczepiona podczas operacji usunięcia zaćmy, nie może zmętnieć. Czym więc jest tak naprawdę zaćma wtórna? Na czym polega usunięcie zaćmy wtórnej i jaki ma ona związek z samą operacją katarakty?

 

Operacja usunięcia zaćmy: jak przebiega?

 

Operacja usunięcia zaćmy polega na rozbiciu zmętniałej soczewki przy użyciu ultradźwięków, mechanicznym jej usunięciu oraz wszczepieniu nowej soczewki syntetycznej. Ta wykonana jest z materiału, który umożliwia jej zwinięcie i wszczepienie jej poprzez malutkie nacięcie. Do rozprostowania soczewki dochodzi już wewnątrz torebki, co ma także chronić przed ryzykiem przesunięcia się soczewki podczas zabiegu. Co najważniejsze – torebka, w której znajdowała się naturalna soczewka, po zabiegu pozostaje w stanie nienaruszonym.

Zaćma wtórna, która może pojawić się po usunięciu katarakty, ma natomiast związek z zamgleniem i zmętnieniem tylnej soczewki oka, która jest poniekąd pozostałością po operacyjnym usunięciu katarakty. To właśnie dlatego, zaćma wtórna bardzo często uznawana jest za naturalne powikłanie po zabiegu usunięcia zaćmy. To może pojawić się po kilku tygodniach od operacji, ale równie dobrze może mieć miejsce nawet po kilku miesiącach czy latach.

 

Czy zaćma wtórna może się powtórzyć?

 

Wśród pacjentów, którzy przeszli zabieg fakoemulsyfikacji i doświadczyli po nim zaćmy wtórnej, bardzo często pojawia się pytanie dotyczące tego, czy zaćma wtórna może się powtórzyć. Niekiedy może ona nawrócić, jednak ma to miejsce bardzo rzadko. W przypadku jej ponownego wystąpienia, jej leczenie przebiega poprzez zastosowanie specjalistycznego lasera.

 

Czy zaćma wtórna wpływa na jakość widzenia po kapsulotomii?

 

Kapsulotomia to skuteczna metoda usunięcia zmętnienia tylnej części torebki soczewki, które może pojawić się po operacji zaćmy, powodując zaćmę wtórną. Zdecydowana większość pacjentów doświadcza znaczącej poprawy jakości widzenia bezpośrednio po zabiegu, który przywraca pełną ostrość i jasność obrazu. Jednakże, u niektórych pacjentów mogą pojawić się przejściowe zaburzenia, takie jak zamglenie widzenia lub drobne błyski, które zwykle ustępują w ciągu kilku dni. Regularne kontrole okulistyczne po kapsulotomii pomagają monitorować stan oka i upewnić się, że wzrok utrzymuje się na odpowiednim poziomie. Długoterminowy efekt kapsulotomii zazwyczaj jest stabilny, a zabieg ten ma niskie ryzyko wystąpienia powikłań.

 

Czynniki ryzyka wystąpienia zaćmy wtórnej

 

Zaćma wtórna może wystąpić u każdego pacjenta po operacji zaćmy, jednak niektóre osoby są bardziej podatne na jej rozwój. W grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim osoby młodsze, ponieważ młodsze tkanki torebki soczewki są bardziej podatne na zmiany, które mogą prowadzić do zmętnienia. Dodatkowo osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, mają większą tendencję do rozwoju zaćmy wtórnej. Na zwiększone ryzyko wpływają również predyspozycje genetyczne, niektóre choroby zapalne oczu, a także długotrwałe stosowanie kortykosteroidów, które mogą przyspieszyć powstawanie zmętnień. Wiedza na temat czynników ryzyka pozwala pacjentom lepiej zrozumieć, na co zwrócić uwagę i kiedy konieczna jest kontrola okulistyczna.

 

Profilaktyka i sposoby na zmniejszenie ryzyka zaćmy wtórnej

 

Choć nie ma całkowicie skutecznego sposobu na zapobieganie zaćmie wtórnej, istnieją kroki, które mogą pomóc zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia. Przede wszystkim ważne jest regularne stosowanie kropli do oczu zgodnie z zaleceniami lekarza po operacji zaćmy, co pomaga ograniczyć ryzyko stanów zapalnych i infekcji. Dbanie o higienę oczu, unikanie zanieczyszczeń i chronienie ich przed nadmiernym światłem słonecznym za pomocą okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV również wspiera zdrowie oka. Pacjenci powinni unikać długotrwałego stosowania kortykosteroidów, jeśli nie jest to konieczne, oraz prowadzić zdrowy tryb życia, co może pozytywnie wpływać na regenerację po operacji. Regularne wizyty kontrolne umożliwiają szybkie wykrycie wczesnych oznak zaćmy wtórnej, co pozwala na skuteczną interwencję.

2024-11-28